Realizacja zadań związanych z sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez Władze Grodziska Mazowieckiego. Do najważniejszych z nich należą:
Strategia rozwiązywania problemów społecznych w Gminie Grodzisk Mazowiecki na lata 2021-2023;
Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Grodzisk Mazowiecki na lata 2019-2022;
Grodziska Karta Dużej Rodziny;
Wieloletni program "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2019-2023;
Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Grodzisk Mazowiecki w 2021 r.
Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.
W 2021 r. utrzymany został stabilny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny. Sytuacja ta miała miejsce przy zauważalnym wzroście wydatków z budżetu Gminy Grodzisk Mazowiecki na wypłatę świadczeń wychowawczych. Dla porównania warto wskazać, że w 2020 r. na ten cel wydatkowano 68,9 mln zł podczas gdy w 2021 r. wydatki te wyniosły 71,1 mln zł. W 2021 r. dokonywano wypłaty świadczeń wychowawczych na podstawie wniosków złożonych w roku 2020. Rozpatrywano również wnioski na nowonarodzone dzieci.
Wartość wypłaconych świadczeń społecznych
Wydatki na bieżące utrzymanie OPS
Wartość zadań zrealizowanych z dofinansowaniem (wydatki z dotacji UE)
Najczęściej występującymi powodami korzystania z pomocy społecznej w Gminie Grodzisk Mazowiecki w 2021 r. były długotrwała lub ciężka choroba, ubóstwo
oraz niepełnosprawność. Należy przy tym zaznaczyć, że rodzina mogła korzystać z pomocy z powodu różnych przesłanek jednocześnie (ta sama rodzina mogła być ujęta w tabeli w pozycjach ubóstwo, bezrobocie i długotrwała lub ciężka choroba). Aby uzyskać pomoc ze strony OPS rodzina lub osoba ubiegająca się o pomoc musi spełnić co najmniej dwie przesłanki tj. po pierwsze dochód osoby lub rodziny nie może przekroczyć kryterium ustawowego, po drugie musi wystąpić co najmniej jedna przesłanka, o której mowa w ustawie o pomocy społecznej.
Ośrodek Pomocy Społecznej wspiera osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Dla porównania warto dodać, że w 2021 r. powody korzystania z pomocy społecznej były podobne do występujących rok wcześniej, choć zauważalny jest spadek rodzin potrzebujących wsparcia w 2021 r.
W 2021 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 781 rodzin, a niepieniężnymi 360 rodziny. Pracę socjalną świadczono wobec 660 rodzin.
Obecna struktura organizacyjna Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2021 r. OPS wydatkował 100.955.115,66 zł, z czego większość środków pochodziła ze źródeł zewnętrznych (w głównej mierze w formie dotacji na realizację zadań zleconych).
W trakcie 2021 r. OPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki ze źródeł zewnętrznych w ramach ogłaszanych konkursów i programów. Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej OPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe, takie jak koordynacja pracy Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego, przygotowanie paczek świątecznych, a także we współpracy z Stowarzyszeniem "Malwa Plus" wsparcie realizacji nowych projektów społecznych.
Wózek dla pierwszego mieszkańca
Tradycyjnie, pierwszy urodzony na początku każdego roku, mały mieszkaniec Gminy Grodzisk Mazowiecki, otrzymuje wózek. Noworoczny prezent to wózek wielofunkcyjny 3 w 1.
Na początku stycznia 2021 r. Burmistrz Grzegorz Benedykciński oraz Wieceburmistrz Tomasz Krupski wręczyli mamie Mai wózek, spacerówkę, fotelik oraz specjalny dyplom i wyprawkę dla małego mieszkańca.
Mały Krok - Wielki Sukces
Głównym celem projektu jest reintegracja społeczno-zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym z terenu Gminy Grodzisk Mazowiecki.
W 2021 w trzeciej edycji projektu wzięło udział 9 osób - kobiet zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz zawodowym, z uwagi na bezrobocie oraz korzystanie ze świadczeń pomocy społecznej.
Osoby biorące udział w projekcie są objęte różnymi działaniami aktywizacyjnymi. Podczas 2021 r., w ramach reintegracji społecznej odbywały się spotkania indywidualne ze specjalistami, terapia psychologiczna, spotkania grupowe ze specjalistami, warsztaty psychologiczne, warsztaty zmiany wizerunku, warsztaty rozwoju osobistego. Natomiast w ramach reintegracji zawodowej uczestniczki projektu mogły skorzystać ze spotkań z Jobcoach, kursów zawodowych oraz stażu spełniającego standardy wskazane w Europejskich Ramach Jakości Praktyk i Staży.
Warsztaty dla rodziców
W ramach projektu współfinansowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, w 2021 r. Gmina Grodzisk Mazowiecki kontynuowała dla swoich mieszkańców realizację bezpłatnych warsztatów umiejętności wychowawczych przeznaczonych dla rodziców i wychowawców według programu "Szkoła dla Rodziców i Wychowawców" rekomendowanego przez Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Warsztaty "Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły? Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały?" to cykl spotkań, które uczą umiejętności otwartego porozumiewania się w rodzinie. Zajęcia odbywały się metodą online na platformie zoom, w dwóch różnych grupach.
To nie twoja wina
Gmina Grodzisk Mazowiecki w trosce o osoby doświadczające przemocy w rodzinie, sfinansowała wydruk i dystrybucję broszury edukacyjnej, dotyczącej niezbędnych informacji i miejsc pomocy dla osób, które doświadczają przemocy.
W broszurze m.in. zawarto wskazówki w jaki sposób rozpoznać przemoc w rodzinie, opisano cykl przemocy, poruszono zagadnienia prawne i proceduralne oraz wskazano miejsca udzielania wsparcia na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki.
Dzięki podjętemu działaniu każdy, kto musi mierzyć się z problemem przemocy w rodzinie, ma możliwość łatwiejszego skorzystania z oferowanej w ten sposób pomocy.
Pozostałe działania związane z integracją społeczną
Wolontariat
W roku 2021 Ośrodek Pomocy Społecznej kontynuował uruchomiony w 2007 r. projekt "Wolontariat w OPS". Przez okres poprzedniego roku, przy Ośrodku działało 4 wolontariuszy, którzy wspomagali osoby potrzebujące.
Paczki i upominki
Z okazji Mikołajek oraz Świąt Bożego Narodzenia, pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej zaangażowali się w przygotowanie paczek dla dzieci oraz dla osób starszych, samotnych i chorych. Łączenie wsparto w ten sposób 400 dzieci oraz 180 dorosłych.
Wsparcie dla zmagających się z COVID-19
Ośrodek Pomocy Społecznej zapewnił funkcjonowanie specjalnego numeru telefonu dla osób na kwarantannie, dzięki czemu umożliwiono uzyskiwanie informacji oraz zgłaszanie potrzeb (np. w zakresie żywności). Ponadto, pracownicy ośrodka od początku trwania epidemii wspierali mieszkańców gminy poprzez udzielanie pomocy żywnościowej osobom potrzebującym wsparcia które trafiły na kwarantannę. W 2021 r. przekazano wsparcie rzeczowe dla 345 osób i rodzin.
Pomoc prawna i psychologiczna
W trakcie 2021 r. Ośrodek Pomocy Społecznej utrzymywał - w wymiarze 2 razy w tygodniu - infolinię oferującą pomoc prawną dla mieszkańców gminy. Dodatkowo, w ramach pracy ośrodka, główny specjalista ds. uzależnień, zorganizował infolinię psychologiczną dla rodziców, opiekunów, dzieci i młodzieży.
Współpraca z instytucjami i organizacjami
Z uwagi na trwający przez cały 2021 r. stan epidemii Ośrodek Pomocy Społecznej współpracował ze Strażą Miejską, Polskim Czerwonym Krzyżem, WOT, ZHP oraz Szpitalem Zachodnim. Współpraca ta pozwała na szybsze rozwiązywanie problemów mieszkańców gminy, które w głównej mierze były związane z sytuacją epidemiczną.
Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.
Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez gminę były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.
Łączne wydatki w ochronie zdrowia w 2021 r. wyniosły blisko 3,3 mln zł, w tym najwyższą kwotę, wynoszącą 1,25 mln zł, wydatkowano w zakresie wsparcia inwestycyjnego dla Szpitala Zachodniego w Grodzisku Mazowieckim. Środki te zostały przeznaczone na modernizację pomieszczeń szpitalnych oraz zakup sprzętu medycznego i niemedycznego. Natomiast na przeciwdziałanie uzależnieniom przeznaczono blisko 970 tys. zł. Wydatki te w głównej mierze skupiały się na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin, a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych. Pozwoliło to m.in. na zapewnienie funkcjonowania świetlic profilaktyczno-wychowawczych, a także podjęcie szeregu innych zadań, które w głównej mierze były realizowane w ramach działań zatrudnionego w Ośrodku Pomocy Społecznej głównego specjalisty do spraw uzależnień.
Rok 2021 był kolejnym, w którym mieszkańcy Gminy Grodzisk Mazowiecki zmagali się z epidemią choroby COVID-19. Z tego względu, podjęto realizację działań zmierzających do zapewnienia mieszkańcom dostępności do usług w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia. W związku z realizacją Narodowego Programu Szczepień Ochronnych przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 w 2021 r. na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki dostępne były punkty, w których wykonywano szczepienia przeciwko COVID-19.
Działania burmistrza, radnych oraz pracowników gminnych instytucji skupiały się na stworzeniu możliwości do zaszczepienia przeciw COVID-19 oraz zaangażowania w akcję promocyjną szczepień przeciw COVID-19. W ramach podjętych wysiłków przygotowano, uruchomiono i zapewniono funkcjonowanie Punktu Szczepień Powszechnych w grodziskiej Mediatece, a także przeprowadzono akcję szczepień drive-thrue w Szczęsnem. Ponadto, gmina pomagała w realizacji zadań związanych z transportem osób mających trudności w samodzielnym dotarciu do punktów szczepień przeciwko wirusowi SARS-CoV-2.
Efektem wszystkich podjętych działań było zajęcie przez Gminę Grodzisk Mazowiecki, 3. miejsca w powiecie grodziskim w ramach rządowego konkursu "Rosnąca Odporność". Dzięki temu, budżet gminy został zasilony nagrodą pieniężną w wysokości 250 tys. zł.
Na rzecz ochrony zdrowia, w 2021 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej.